İsteğe bağlı sigorta başvuru ve şartları vatandaşların en çok merak ettiği konular arasında yer almaktadır. Özellikle herhangi bir kuruma veya şirkete bağlı kalmadan, sigorta primlerini dışarıdan ödeyerek Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) uygulamaları kapsamında emekli olmaya hak kazanan kişiler bu imkandan yararlanmak istemektedir. Her geçen gün isteğe bağlı sigorta başvurusu yapmak isteyenlerin sayısı giderek arttığı için bu konuda bilinmesi gereken bilgiler de önem taşımaktadır. İsteğe bağlı sigorta başvurusu yapmadan önce bilmeniz gereken önemli noktaları ve başvuru yöntemlerini yazımızda bulabilirsiniz.
İsteğe Bağlı Sigorta Nedir?
İsteğe bağlı sigorta tanımı yapıldığında, hiçbir kuruma bağlı olmadan sigortalı çalışmayıp emeklilik için gerekli prim ödemelerinin kişi tarafından kendi tercihine göre yapmasıdır. Vatandaşların SGK’dan uzun vadeli sigortalı koşullarına ve diğer sigorta çeşitlerine katılmasını sağlayan isteğe bağlı sigorta, SGK’nın sunduğu uygulamalar arasında yer almaktadır. SSK, Bağkur gibi sigorta kollarında prim ödeyen sigortalıların uyduğu şartlar gibi, isteğe bağlı sigorta yaptıran kişilerin de uyması gereken bazı kurallar bulunmaktadır.
İsteğe Bağlı Sigorta Nasıl Yapılır?
İsteğe bağlı sigorta yaptırmak için belirlenen bazı şartların karşılanması gereklidir. Şartları karşılayan kişiler, ikamet ettikleri SGK Müdürlükleri’ne “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi” ile birlikte müracaat edebilir ya da e-Devlet üzerinden başvuru yapabilirler.
Kimler İsteğe Bağlı Sigorta Yaptırabilir?
İsteğe bağlı sigorta yaptırabilen kişiler, SGK tarafından açıklanan bazı koşullara uyumlu olmalıdır. İsteğe bağlı sigorta yaptırarak emeklilik imkanlarından yararlanmak isteyen kişilerin şu gruplar içinde olması gerekmektedir:
- Zorunlu sigorta yaptırmayı gerektirecek bir şekilde çalışmayan kişiler,
- Herhangi bir iş yerinde sigortalı olarak çalışmamakla birlikte ay içinde 30 günden az çalışan veya tam gün çalışmayan kişiler,
- Sosyal güvenlik kanunları kapsamında SGK’dan malullük ve yaşlılık maaşı almayan kişiler,
- İlgili kanuna göre 18 yaşını doldurmuş kişiler
Bu koşullara uygun olan kişilerin SGK’dan isteğe bağlı sigorta başvurusu yapabilmeleri mümkün olmaktadır. Bununla birlikte Türkiye’de ikamet edenler ile Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşları isteğe bağlı sigortadan faydalanabilmektedir. Ev hanımları da sigortalı olmak istediklerinde isteğe bağlı sigorta kapsamına girebilmektedir. Bu hizmetlerden tam anlamıyla yararlanmak isteyen vatandaşların, kanunda ve ilgili mevzuatlarda açık bir şekilde belirtildiği üzere isteğe bağlı sigorta başvurularını gerçekleştirmeleri gerekmektedir.
İsteğe Bağlı Sigorta Başvurusu Şartları Nelerdir?
İsteğe bağlı sigorta başvurusu koşulları, vatandaşların en çok merak ettiği konular arasında yer almaktadır. İlk defa isteğe bağlı sigorta yaptıracak kişilerin başvurusu sırasında yapması gereken işlemler, ilgili SGK mevzuatında açıklanmıştır. Buna göre ilk kez isteğe bağlı sigorta başvurusunda bulunan kişilerin yerine getirmesi gereken işlemler şunlardır:
- Bu kişiler ikamet adresinde bulunan Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine veya Sosyal Güvenlik Merkezlerine başvuruda bulunmalıdır.
- Başvuru sırasında kişiler, başvuru sürecinde kendi yanlarında Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi bulundurmalıdır.
- Sigorta Giriş Bildirgesinde sigorta sahibi olmak isteyen kişilerin kişisel bilgileri ve ikamet adresi bilgileri yer almak zorundadır.
- Başvuru formunda belirtilen Sosyal Güvenlik Sicil Numarası, e-Devlet internet adresi üzerinde “Kurumlar” menüsü altından Sosyal Güvenlik Kurumu menüsünü kullanarak sunulan hizmetlerden 4A Sigortalı Tescil Kaydı Tespiti kısmından öğrenilebilinmektedir.
İsteğe bağlı sigortası başvuruları bu şekilde kolaylıkla tamamlanabilmektedir. Gerekli şartları taşıyan ve mevzuata uygun olan 18 yaşından büyük bütün vatandaşlar, SGK isteğe bağlı sigorta imkanından yararlanabilme hakkına sahiptir. Öte yandan ilk defa isteğe bağlı sigorta başvurusu yapmayıp, sigortasını yeniletmek isteyenlerin de dikkat etmesi gereken hususlar bulunmaktadır. Mevzuata göre isteğe bağlı sigorta sözleşmesini yenilemek isteyen kişiler, talep dilekçesi ile ikamet adreslerinde bulunan SGK il müdürlüğüne başvuruda bulunması gerekmektedir.
İsteğe Bağlı Sigorta Ne Zaman Başlar ve Biter?
İsteğe bağlı sigorta başlangıcı ve bitişi de vatandaşların en çok merak ettiği konular arasında yer almaktadır. Başvuru sahiplerinin isteğe bağlı sigorta müracaatında bulunduktan sonra başvuru belgelerinin kurum kayıtlarına iletilmesiyle isteğe bağlı sigorta başlangıcı yapılır. Sigortasını iptal ettirmek isteyen kişiler, isteğe bağlı sigorta kapattırma işlemini de kuruma ileterek gerçekleştirebilmektedir. Öten yandan isteğe bağlı sigorta bitişinde öne çıkan durumlar ise şunlardan oluşmaktadır:
- SGK kapsamında isteğe bağlı sigortalıların sigorta sona erdirme talebi bulunan kişiler, primi ödenmiş son günü takip eden günden itibaren sigorta biter.
- Maaş talebinde bulunan sigortalıların, maaş almaya hak kazanmış olma şartlarıyla talep tarihinden itibaren sigorta biter.
- Vefat eden sigortalının ölüm tarihinden itibaren sigorta biter.
İsteğe Bağlı Sigortalı Olmak İçin Gereken Şartlar Nedir?
İsteğe bağlı sigortalı olma şartları Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenir. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenen şartlara uygun olan herkes isteğe bağlı sigortalı olabilir. İsteğe bağlı sigortalı olmak için SGK tarafından belirlenen koşullar şunlardır:
- 18 yaşını doldurmak
- Prim ödemesi yapmak
- Kişinin kendi isteği ile başvuru yapması
- Daha önce sigortalı çalışmamış olmak
- Zorunlu sigortanın daha önce başlatılmamış olması
- 5510 sayılı kanuna tabi olmak
- Talep dilekçesini eksiksiz doldurmak
İsteğe bağlı sigortalı olmak için yapılacak başvurunun şartlarıdır.
İsteğe Bağlı Sigorta Primi Yatıranlar Sağlık Sigortasından Yararlanır Mı?
İsteğe bağlı sigortalılık sağlık hizmetlerinden yararlanılması sağlanır. İsteğe bağlı sigortalı olan kişiler, sigorta masraflarının yüzde 32’sini kapsayan bir prim ödemesi yapar. Bu prim ödemesi ise genel sağlık sigortasını ve malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasını kapsar. İki sigorta için de prim ödemesi birlikte yapılır. Sigorta ve prim ödemesi gerçekleştiren herkes, sağlık sigortasından yararlanmaya hak kazanır. Ayrıca sigorta ve prim ödemesi yapan kişiler eğer evli ise eş ve / veya çocukları da sağlık sigortasından yararlanabilir. İsteğe bağlı sigortalı olmak kişilerin kendi tercihidir ve sosyal devletlerin sağlık politikalarından yararlanabilirler.
İsteğe Bağlı Sigorta Primi Ne Kadar?
İsteğe bağlı sigortalılar prim miktarlarını ve ödeme yapacakları sigorta miktarını kendileri belirler. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yaş, sigortalılık süresi ve prim gün sayısı hesaplanır. Bu hesaplama dahilinde kişinin yatıracağı prim miktarı ortaya çıkarılır. Kişiler kendi primlerini bir iş yerine bağlı bir şekilde çalışmıyor ise kendileri de ödeyebilir. İsteğe bağlı sigortalı olan kişiler esas kazançlarının yüzde 20’sinden 32’sine kadar değişen yüzdelerde prim ödemesi yapar. Sigorta ödemesi yapacak kişilerin ödeyeceği yüzde 20’lik ödeme malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası için yapılan bir ödemedir. Kalan yüzde 12’lik dilim ise genel sağlık sigortası (GSS) için ödenen miktardır. Prim ödemesi toplam da yüzde 32 olarak belirlenmiştir.
Türk Vatandaşı Olmayan Kişiler İsteğe Bağlı Sigortalılıktan Yararlanabilir Mi?
Türk vatandaşı olmayanlar SGK tarafından yürütülen isteğe bağlı sigortalılık hizmetinden yararlanabilir. İsteğe bağlı sigortalı olma durumu sadece Türkiye Cumhuriyeti yurttaşı olan kişiler için geçerli bir uygulama değildir. Türkiye’de yaşayan yabancı uyruklu kişiler de dilerler ise isteğe bağlı sigortalı olabilirler. Ancak Türk vatandaşı olmayan kişilerin isteğe bağlı sigortalılık durumundan yararlanmak için öncelikle oturum izni almaları gerekir. Oturum izni almak için yaşanılan şehirdeki İl Göç İdaresine başvuru yapmak gerekir. Geçici süreliğine verilecek olan oturum izni alındıktan sonra yabancı uyruklu kişiler de isteğe bağlı sigortalı olabilir. Bunun için öncelikle oturum izninin onaylanması ve ardından Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuru yapmak gerekir.