Fiili hizmet süresi zammının tanımı; yıpranma payı olarak açıklanabilir. Kişilerin riskli işlerde çalışmaları durumunda yıllık olarak belirli bir miktar prim eklenmesi anlamına gelir. Bu kapsamda çalışanların alacakları fiili hizmet zammı, 60,90,180 günlük prim eklemeleri şeklinde olacaktır. Böylelikle çalışanların primleri artmakta, emeklilik için gereken prim güğnü ödeme sayıları daha hızlı dolmaktadır. Fiili hizmet zammı süreleri, belirli oranlarla çalışanların emeklilik yaş hadlerinden düşmektedir.

Kanunlarda Fiili Hizmet Zammı

Kanuni çerçevede fiili hizmet zammı, ilk defa 2018 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde konu olmuştur. 7146 sayılı kanun çerçevesinde sağlık çalışanları için geçerli olmasına karar verilen fiili hizmet zammı, çalışanlar açısından sağladığı avantajlar bakımından usul ve esaslarla çerçevelenmiştir. Fiili hizmet zammı, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortasının kanununun 40. Maddesinde detaylı olarak açıklanmıştır.

Kurşun ve Arsenik İçerikli Mesleklerde Fiili Hizmet Zammı

Kurşun ve arsenikle ilgili işler için fiili hizmet zammı, 60 gün olarak verilecektir. Bu kapsamda verilen gün sayısı, çalışanların emeklilik prim günü sayılarından düşürülür. Bu kapsamda aşağıdaki alanlarda görev alanlar, fiili hizmet zammından yararlanabilir:
  • Kurşun üretilen galenit, serüzit, anglezit gibi cevherlerin çıkarılmasında görev alan madenciler bu yasadan yararlanabilecektir.
  • Kurşunlu madde üreticileri, yahut içinde bulunan kül, maden köpüğü, kurşun fırın kumu, üstübeç ve benzeri maddelerden yapılan üretimlerde görev alanlar bu fiili hizmet zammından yararlanacaktır.
  • Antimuan, kalay, bronz ve benzeri maddelerde çalışanlar, kurşun alaşımında görev alanlar da prim günü artırımından yararlanabilecektir.
  • Kurşun izabe fırınlarının teksif odalarında biriken kuru tozlarla ilgili işlerde çalışanların eklenecek prim günü sayıları 90 gün olarak belirlenmiştir.

Cam Fabrika Atölyelerinde Fiili Hizmet Zammı

Cam fabrikalarında fiili hizmet zammı miktarı 60 gün olarak uygulanmaktadır. Bu kapsamda fiili hizmet zammından yararlanabilecek alanlar şu şekilde sıralanabilir:
  • Cam yapımında kullanılan maddelerin toz halinde getirilmesi, elenmesi, karıştırılması, kurutulması işlemlerinde çalışan kişiler, otomatik makinelerle bu işlemleri yapanlar ve tam kapalı odalarda bu işi icra edenler fiili hizmet zammından yararlanabilmektedir.
  • Eritme işlerinde çalışanların bu imkandan yararlanabilmesi için otomatik besleme makineleri ile değil, elde işlem yapmaları gerekmektedir.
  • Ateşçilik işi yapanlar, bu haktan yararlanabilmektedir.
  • Üfleme işlemi yapanlar, bu haktan yararlanabilmektedir. Ancak üfleme işleminin makine kullanılmadan yapılması şartı aranmaktadır.
  • Basınçlı cam işlerinde görev alanlar, bu haktan yararlanabilecektir.
  • Ayna camı alanında, potalı cam dökümünde çalışanlar bu haktan yararlanabilirler.
  • Camı fırından alma işlerinde görev alanlar, bu haktan yararlanabilirler.
  • Yayma fırında düzeltme, asitli cam şekillendirme işlerinde görev alanlar bu haktan yararlanabilmektedir. Pota ve taş odalarında görev alanlar, bu çerçevede haktan yararlanabilecektir.

Cıva Üretiminde Fiili Hizmet Zammı

Cıva üretim atölyelerinde fiili hizmet zammı hakkı, kişilere 90 gün şeklinde verilmektedir. Bu kapsamda haktan yararlanabilecek kişiler şu şekilde sıralanabilir:
  • Cıva izabe fırınlarında görev alan personeller haktan yararlanabilecektir.
  • Elementer cıva bulunan ocaklarda görev alanlar bu haktan yararlanabilmektedir.

Çimento Fabrikası İşçileri İçin Fiili Çalışma Zammı

Çimento fabrikasında çalışanların fiili çalışma zammı 60 gün olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda 60 günlük fiili hizmet zammı alma hakkından yararlanabilecek alanlar şu şekilde sıralanabilir:
  • İlkel maddeleri kırma, ufalama, ezme, eleme, karıştırma işlerinde çalışanlar bu haktan yararlanabilecektir.
  • Otomatik fırınlarda dahi olsa pişirme işinde çalışanlar bu haktan yararlanabilmektedir.
  • Klinker öğütme, eleme, torba ve fıçılara koyma işlerinde görev alanlar, tozun ve dağınıklığın etrafa bulaşmasını engelleyen bir makine olmaması halinde bu haktan yararlanabilmektedir.

Kok Fabrikaları İle Termik Santrallerde Çalışanların Fiili Hizmet Zammı

Termik santrallerde görev alanların fiili çalışma zammı 60 gün olarak verilmektedir. Bu kapsamda verilen fiili hizmet zammı hakkından yararlanmak için geçerli alanlar şu şekilde sıralanabilir:
  • Ateşçilik, ocak temizliği, jeneratör temizliği, doldurma ve boşaltma işlerinde görev alanlar, ortam ve makine temizliği ile ilgilenen görevliler belirtilen haktan yararlanabilecektir.
  • Kimyasal arıtma işlerinde görev alanlar belirtilen işlerde görev alabilecektir.
  • Gaz borularının temizliği ve bakımı, gaz çıkışları gibi zehirli araçlarla haşır neşir olmayı gerektiren işlerde çalışanlar belirtilen haklardan yararlanacaktır.
  • Kömür ve ocak işlerinde çalışanlar haktan yararlanabilecektir.
  • Termik santrallerin her çeşidi için kazan dairesinde görev alanlar belirtilen haktan yararlanabilmektedir.

Demir Çelik Fabrikaları İçin Fiili Hizmet Zammı

Demir fabrikasında çalışanların fiili hizmet zammı hakkı, 90 gün olarak verilmektedir. Bu kapsamda belirtilen haktan yararlanabilecek alanlar şu şekilde sıralanabilir:
  • Demir izabe fabrikalarında cevherin demire dönüşmesinde, fırın ve döküm alanlarında görev alanlar bu haktan yararlanabilecektir.
  • Çelikhanelerde çelik yapılan fırınlarda çalışanlar bu haktan yararlanabilmektedir.
  • Sıvı haldeki demir ve çeliğin tesisat ve teçhizatla taşınmasında görev alanlar da belirtilen haklardan yararlanabilmektedir.
  • Sıcak ve sıvı haldeki ham maddenin taşınması işinde çalışanlar da hak çerçevesine alınmıştır.

Fiili Hizmet Zammı Alınabilecek Alanlar

Fiili hizmet zammına tabi alanlar, yukarıda belirtilenlerin haricinde şu şekilde sıralanabilir:
  • Asit üretimi yapan fabrika ve atölyelerde çalışanlar
  • Yer altı işlerinde görev yapanlar
  • Radyoaktif maddelerle çalışanlar
  • Su altında veya basınçlı hava ile çalışanlar
  • Türk Silahlı Kuvvetleri’nde görev alanlar
  • Emniyet ve polis teşkilatında görev alanlar
  • Milli İstihbarat Teşkilatı’nda görev alanlar
  • İtfaiye veya yangın söndürme işlerinde görev alanlar
  • Basın ve gazetecilik alanında çalışanlar (savaş muhabirleri)
  • Türkiye Büyük Millet Meclisi yetkilileri

Fiili Hizmet Zammı Çerçevesinde Çalışanların Prim Ödemeleri

Fiili hizmet zammı alabileceklerin ödemeleri, sigorta türlerine göre şu şekilde yapılmaktadır: 4/A kapsamında çalışanların fiili hizmet zammı durumu şu şekilde açıklanabilir:
  • 60 gün prim günü eklemesinde kişiler, %9 sigortalı, %12 işveren hisseli olmak üzere %21 oranında fiili hizmet zammı tahsili ile karşı karşıya gelir.
  • 90 gün prim eklemesinde bulunulacak kişiler, %9 sigortalı, %12,5 işveren hisseli olmak üzere toplam %21,5 fiili hizmet zammı tahsili işle karşı karşıya gelir.
  • Toplamda 180 gün prim günü eklenecek kişilere, %9 sigortalı, %14 işveren hisseli olmak üzere toplam %23 oranında fiili hizmet zammı ile karşı karşıya gelecektir.
4/C kapsamındaki memurlar için prim ödemeleri şu şekilde yapılır:
  • Prim gününe 60 gün eklenecek kişiler, %9 sigortalı, %14,33 işveren hisseli olmak üzere toplam %23,33 oranında hizmet zammı ile karşılaşırlar.
  • Prim gününe 90 gün eklenecek kişiler, %9 sigortalı, %16 işveren hisseli olmak üzere toplam %25 oranında hizmet zammı ile karşılaşırlar.
  • Prim gününe toplam 180 gün eklenecek kişiler, %9 sigortalı, %21 işveren hisseli olmak üzere %30 oranında hizmet zammı ile karşılaşırlar.
İşçi statüsünde görev alanların ay içinde geçen çalışma günlerinin dikkate alınması sureti ile günlük prime esas kazanç ile bu kapsamda çalışılan gün sayısı çarpımı sonucunda prim tutarı karşılığı elde edilir. Bu sayede ödenecek fiili hizmet zammı tutarı belirlenmiş olunur.

Memuriyet Dereceleri Tablosu, Nasıl Hesaplanır ?

İş Kazası ve Meslek Hastalığı Maaşı Alma Şartları

Çalışanlar Haftalık İzni Nasıl Hak Eder, Şartlar Nelerdir?

Editör: TE Bilisim