Emekli olamayanların SGK prim iadesi, gerekli şartların uygunluğu kapsamında mümkündür. Sigortalı olarak çalışanlar, SGK ’ya brüt ücretin %34,5 oranında prim yatırırlar. 4/A sigortalı adına %14, 4/B sigortalı adına %20 oranında prim yatırılır. Sigortalı kişi, sadece kendi adına ödediği emeklilik primlerini iade olarak alma hakkına sahiptir. Gerekli başvurunun yapılması ardından emekli olamayanların SGK prim iadesi işlemleri gerçekleştirilir.

SGK Prim İadesi Nedir?

Sosyal güvenlik mevzuatında, bir kişinin aynı anda 2 farklı işyerinde çalışmasında bir sakınca gözlenmez. Böyle durumlarda; kişinin hem prime esas kazancı hem de ileride alacak olduğu emekli maaşı yükselir. Buna göre SGK prim iadesi ile ilgili bilinmesi gerekenler şu şekildedir:
  • SGK 'ya bildirilen brüt maaşın bir üst sınırı vardır. Alt sınır olan brüt maaş, asgari ücretin 7.5 katı tavanı olarak belirlenir. Bu rakamdan daha yüksek kazanç bildirilemez ve prim ödemesi yapılamaz.
  • Böyle durumlarda aşımları kapsayan kazançlar için geri iade imkânı söz konusu olur.
  • Tek bir işte çalışıp 19 bin 188 liradan daha yüksek brüt maaş alanlarla birlikte, 2 işte çalışıp tavan kazancı aşanlar fazla ödenen primleri geri alabilir.
  • SGK, aldığı uzun vadeli sigorta primlerinin, yaşlılık aylığı bağlayamadığı kısmını iade eder. Bu durumda olan kişilerin, SGK 'ya müracaat etmeleri halinde; tavanı aşan kısımdaki sigortalı hisse payı geri alınır.
  • İade işlemi için yazılı müracaat gerekir.
  • Geri ödeme sırasında sağlık için ödenen primler değil, çalışanın hissesine düşen SGK primleri iade edilir.
  • Bunlara faiz işlemez ancak güncelleme katsayısı ile bugüne güncellenerek ödeme yapılır. Faiz işlenmediği için erken başvuru daha çok avantaj kazandırır.
  • Emeklilik için belli oranda primi olan kişilerin eğer çalışma imkânları yok ise bu yöntemle paralarını geri alma haklarını kullanabilirler.

SGK Prim İadesi İçin Şartlar  Nelerdir?

Emekli olabilmek için gerekli yaş şartı doldurulmasına rağmen primleri yeterli olmadığı için emekli maaşı almaya hak kazanamayanlar paralarını geri alabilir. 60 yaşında bir sigortalının; geçmişte 2000 gün primi varsa ve bunu 3600'e çıkarmak için çalışma imkânı da bulunmuyorsa bu günlerin parasını SGK 'ya yazılı olarak başvurarak prim iadesi alabilir. Böylece kişinin ödemiş olduğu 2000 gün boşa gitmemiş olur. Bu durumda SGK prim iadesi için gerekli şartlar şu şekildedir:
  • Emeklilik yaşını tamamlamış olmak
  • Belirli bir süre prim ödemiş ve sigortalı olarak çalışmış olmak
  • İşçi statüsüyle çalışanlar için işten ayrılmış ve çalışmıyor olmak
  • Memurlar için işten ayrılmış olmak
  • BAĞ-KUR ’a bağlı çalışanlar için işyerini kapatmış ya da devretmiş olmak
  • Yaşlılık aylığı bağlanması için gerekli yaş şartı doldurulmuş olsa bile malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmamış olmak gibi şartlara uygunluk halinde, kişiler SGK prim iadesi alma hakkına sahiptir.

Vefat Eden Kişilerin SGK Primleri Ne Olur?

SGK prim iadesi işlemleri kapsamında gerekli şartları sağlayan fakat vefat eden kişilerin yakınları da prim iadesi başvurusunda bulunabilir. Vefat eden kişilerin prim iadeleri yapılması gereken haller şu şekildedir:
  • 4/A yani SSK ve 4/B' yani BAĞ-KUR ‘a bağlı olarak 01.10.2008 tarihinden sonra ilk defa 4/C yani Emekli Sandığı’na bağlı olan kişilerin yaşamını yitirmesi halinde
  • Yaşamını yitiren sigortalının hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanamaması halinde
Yaşamını yitiren sigortalıya ait uzun vadeli sigorta kolları prim tutarlarının yani malullük, yaşlılık ve ölüm primi tutarlarının, varise toptan ödeme şeklinde verilmesi imkânı söz konusu olur.

Kadınlar Hangi Durumlarda SGK Prim Ödemelerinin İadesini Alabilir?

Sigortalı kadın çalışanlar için SGK prim ödemelerinin iadesi gerekli haller şu şekildedir:
  • İşçi statüsünde yer alan kadın çalışan yani 4/A kapsamında, 7000 prim gün sayısını doldurup, 58 yaşında emekli olabilir.
  • 15 yıl çalışıp, 3600 prim gün sayısı olup 58 yaşında da yaş nedeniyle emekli olabilir.
Fakat sigortalı çalışanın yaşı 58 olmasına rağmen ödediği primler toplamı 3000 gün ise ve çalışma yılı da 10 yıl ise emekli olup, maaş almaya hak kazanamadığından SGK ’ya müracaat edip, o güne kadar ödediği primleri iade alma hakkına sahiptir. Yazılı başvurunun kabulü sonrasında toplu ödeme alınabilir.

Yabancı Çalışanlar Hangi Durumlarda SGK Prim Ödemelerinin İadesini Alabilir?

Sigortalı yabancı çalışanlar için de cinsiyet fark etmeksizin benzer koşullar uygulanmaktadır.Bu kişilerin yapacakları SGK prim ödemesi iade başvuruları ve prim iadeleri Türkiye’deki genel emeklilik koşullarında değerlendirilecek ve uygulamaya konulacaktır.

Emekli Olamayanlar SGK Prim İadesi Başvurularını Nasıl Yapar?

Emekli olamayan sigortalı çalışanların SGK prim iadesi başvurusu yapmak için takip etmesi gereken adımlar şu şekildedir:
  • Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan toplu olarak SGK prim iadesi almak için başvuruların resmi bir dil ile yazılı olarak iletilmesi gerekir.
  • Başvurunun yapılmaması durumda toplu ödemelerin otomatik olarak yapılması mümkün değildir.
  • Kişilerin ikamet adreslerine en yakın Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlükleri ya da Sosyal Güvenlik Kurumu İlçe Merkezlerine dilekçe ile başvurularını yapması şartı aranır.
  • Gerekli başvurunun yapılması ardından uygunluğunuz doğrulanınca toplu olarak prim iadelerinizin geri ödemesini alabilirsiniz.

Prim İadesi Alınca Yetim Aylığı Kesilir Mi?

Sigortalı çalışanın yetim aylığı alırken prim iadesi başvurusu yapması halinde olacaklar şu şekildedir:
  • Yetim aylığı alan bir kişi, yaş sınırını doldurmuş fakat emekli olacak prim gününü tamamlayamayacak durumda ise prim iadesi için de başvuru yapabilir.
  • Böyle bir durumda kişinin aldığı yetim aylığı kesilmez.
  • Başvurunun onaylanması halinde ödenen prim tutarları geri alınabilir.
  • Söz konusu durumda sadece işçi hissesi geri iade edilir.

SGK Prim İadesi Tutarı Neye Göre Belirlenir?

Emekli olmaya hak kazanan kişi prim gününden dolayı emekli olamıyor ise prim iadesi başvurusu ile o zamana kadar ödemiş olduğu prim tutarlarını geri alma hakkına sahiptir. Böyle bir durumda geçmişte ödenen prim tutarlarının tamamının geri ödenmesi mümkün değildir. SGK prim iadesi tutarını belirleyen faktörler şu şekildedir:
  • Sigortalı çalışanların SGK ’ya ödemiş oldukları primler; işçi payı, İşsizlik Sigortası Fonu, işveren payı gibi unsurları da kapsar.
  • Bu tutarlar arasında işveren payı ile işsizlik Sigortası Fonu’nu kapsayan dilimin geri iadesi söz konusu değildir. Sadece çalışanlardan kesilen “işçi payı” primi geri iade edilir.
  • BAĞ-KUR kapsamında; yaşlılık, ölüm, malullük gibi unsurları kapsayan prim ödemeleri yapılır. Bu kapsamda başvurular yapılır ise SGK, geçmiş yıllara ait prim tutarlarını güncelleme katsayısı ile hesaplayarak kişiye geri öder.

Erkekler Hangi Durumlarda Prim İadesi Ödemelerini Alabilir?

Sigortalı erkek çalışanlar için SGK prim ödemelerinin iadesi gerekli haller şu şekildedir:
  • Sigortalı erkek çalışan, 60 yaşına geldiği halde prim günleri 3600’den de az ise talepte bulunması halinde primleri iade edilir.
  • Böyle bir durumda iade edilecek tutar; emeklilik için ödenecek primlerin güncel değeri üzerinden hesaplanır.
  • Sigortalı erkek çalışan SGK prim iadelerinde, sağlık için kesilen primler ile işveren adına kesilen prim tutarlarını geri iade alamaz.
Emekli olamayanların SGK prim ödemeleri ile elde edecekleri tutarlar, çok yüksek rakamlar olmaz. İade tutarlarında kesintiler olacağı için prim gününün tamamlanması ile elde edilecek olan maaş ile kesintili maaş arasında gözle görülür bir fark meydana gelir. Kadın ve erkek sigortalı çalışanlar emekli olma şartlarını yerine getirmeleri halinde SGK prim iadesi için başvuru yapma hakkına sahiptir.
Editör: TE Bilisim