Emekli maaşı kesintisi; SGK tarafından kişilere verilen hak ederlerin alınmasında herhangi bir usulsüzlük tespit edilirse meydana gelir. Sosyal Güvenlik Kurumu’na bağlı olarak çalışan kişiler; çalışma günlerini, prim ödemelerini, yaş şartını yerine getirmeleri halinde, ödedikleri prim kadar maaş alırlar.

Emekli maaşı ödemeleri, belirli prosedürler ile gerçekleştirilir. Kurallara aykırı bir durum tespitinde gerekli işlemler başlatılarak bloke ya da kesintiler oluşturulur. Emekli maaşı kesintisi sorgulama işlemlerinin online olarak yapılması mümkündür.

Emekli Maaşının Kesilme Nedenleri Nelerdir?

Emekli maaşı; prim ödemelerini eksiksiz tamamlayarak prim borcu olmayan, emeklilik yaşını tamamlamış, gerekli çalışma gününü tamamlamış kişilere Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından verilir. Kişi, emekliliği için gerekli adımları tamamlayarak ödeme almaya başlasa da bazı durumlarda emekli maaşı kesilebilir ya da bloke edilebilir.

Emekli maaşının kesilmesini gerektirecek haller şu şekildedir:

Emekli Kişinin Borçlu Olma Hali;

  • Kişinin icralık olmuş bir borcu var ise borç ödemesini emekli maaşı üzerinden taksitlendirerek ödeyebilir. Böyle bir durumda, kişinin borç bakiyesi sıfırlanana kadar emekli maaşından belirlenen tutar miktarınca kesilme olur.

Hareketsiz Maaş;

  • Emekli maaşları; Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından, kişinin emeklilik dilekçesinde belirtmiş olduğu banka hesabına aylık olarak yatırılır. Kişi, 12 ay boyunca emekli maaşına hiçbir şekilde dokunmaz ise hesap bakiyesi, 12 ay sonrasında banka tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’na iade edilir. Bu haller hareketsiz maaş olarak adlandırılır ve kullanılmadığı için geri iade edilir.

Eksik Prim Günü Varlığı;

  • Kişinin hizmet süresi sahte çıkarsa emekli maaşı kesilir. Emekli maaşları kişinin çalışmış olduğu gün sayısı hesaplanarak ödenir. Kişinin sigortalılık süresinde şüpheli bir durum tespit edilir ise emekli maaş ödeneği kesilir. Böyle bir durum söz konusu olursa; şüpheli hizmet günü düşülür, prim gün sayısı düşer. Bu haller göz önünde bulundurulduğunda emeklilik hakkını kaybeden kişinin emekli maaşı da kesilir.

Bu hallere ek olarak SGK emekli maaşından ilaç kesintisi yapılabilir. Bu kesinti tıbbi nedenlerden ötürü olup emekli vatandaşların hastaneye gitmesi ya da ilaç yazdırması durumlarında yapılır.

Sosyal Güvenlik Kurumu, bu hallerin varlığını tespit etmesi ya da herhangi bir başka usulsüzlük karşısında emekli aylıklarını durdurma yetkisine sahiptir. Bu uygulama uzun yıllardır varlığını korur. Doğru aylık bağlamayan, hata yapan, bu hata sonucu aylık bağlayan Sosyal Güvenlik Kurumu yıllar sonra da olsa bu durumların tespiti halinde işlem başlatabilir.

Böyle durumlarda emekli maaşı kesildiği gibi o güne kadar yapılan ödemeler de geri talep edilir. Son yapılan değişiklik ile aylıkları durdurma ya da yeniden bağlama konusunda daha açık bir yönetmelik sunulur.

Kesilen Emekli Maaşları Kanuna Göre Tekrar Nasıl Bağlanır?

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun yayınladığı 5.12.2017 tarihli Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği gereğince emekli maaşlarının edilişi kontrol edilir. Maaş kesintisi olsa dahi tekrar bağlanabilir. Kesilen emekli maaşları, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’ne bağlı olarak bağlanma durumları şu şekildedir:

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin geçici 35. maddesinin birinci fıkrasına göre şöyledir.

  • Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kanuna ya da ilgili sosyal güvenlik kanunlarına göre aylık bağlanmış kişileri kapsar. Tahsis talep ya da ölüm tarihi itibari ile ilgili kanunlarında öngörülen aylık bağlama koşullarından prim ödeme gün sayısı şartının sigortalıların kasıtlı ya da kusurlu davranışlarından kaynaklanmayan nedenle ile yerine gelmediği daha sonra anlaşılanların eksik hizmet süreleri göz önünde bulundurulur.
  • Kanuna ya da 3201 sayılı Kanuna göre borçlanılacak süresi olanlar buna dahildir. Borçlanma talep tarihinde Kanunun 82. maddesine göre tespit edilecek prime esas günlük kazanç alt sınırı üzerinden eksik hizmet süresi kadar borçlandırılması gerekir.
  • Birinci fıkranın (a) bendi kapsamında borçlanılacak süresi olmayanlar ile borçlanılacak süreleriyle eksik hizmet süresini tamamlamayanlardan için durum şöyledir. Tahsis talep tarihi ile yersiz ödemenin tespit edildiği tarih arasında Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrası kapsamında sigortalılığı bulunanların eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar hizmet verilmesi beklenir.
  • Birinci fıkranın (a) ve (b) bendi kapsamında süresi olmayan kişiler için süreç şu şekilde işler. İsteğe bağlı 2925 sayılı Kanuna tabi, Kanunun ek 5. maddesi ile ek 9. maddesinin ikinci fıkrası kapsamında sigortalılıkları tahsis talep tarihi itibariyle aylığa hak kazanmaları nedeniyle sona erenlere, eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar belirtilen kapsamdaki sigortalılıkları devam ettirilmek, suretiyle tamamlatılır.

Bu maddeler göz önünde bulundurulduğu zaman; emekli maaşı kesintisi var ise ve bu durum kişinin dâhil olduğu bir usulsüzlük kapsamında değil ise yönetmelik gereğince problem düzeltilir ve tekrar bir maaş bağlanır. Kişi, eksik günleri ile durdurulan aylığını tekrar bağlatabilir.

Maaşı Kesilen Emekli Prim Günlerini Nasıl Tamamlar?

Emekli maaşı kesinti sebebi eksik prim günlerinden kaynaklanan kişi, gerekli adımları tamamlayarak tekrar maaşını almaya devam edebilir. 6.11.2018 tarihli 2018/38 sayılı genelge kapsamında bu hallerde yapılması gerekenler açıklanır.

Bu genelgeye göre emekliliği durdurulan sigortalının prim günlerini tamamlamak için yapması gerekenler şu şekildedir:

  • Borçlanma yaparak
  • Hizmet kazandırma seçenekleri ile eksik prim günleri tamamlanabilir.

6.11.2018 tarihli 2018/38 sayılı genelgede borçlanma süreleri sadece gün sayısı olarak emeklilik hesabınıza eklenirken; hizmet kazandırılan süreler ise gün ve kazanç olarak emeklilik hesabınıza eklenir.

Borçlanma ve hizmet kazandırma yapılması halinde, çıkan borçlanma rakamını ya da hizmet kazandırma rakamını peşinen sigortalı ödeyebilir. Bir başka yöntem ise tekrar bağlanan aylıktan kesilerek Sosyal Güvenlik Kurumu’nun tahsil etmesi olur.

Emekli Maaşı Kesintisi Nasıl Sorgulanır?

Sosyal Güvenlik Kurumu’na bağlı olarak gerçekleştirilen emekli ödemeleri bazı hallerde kesilebilir. Emekli aylığı alan kişilerin emekli maaşı kesintilerini sorgulamaları mümkündür.

Emekli maaşı sorgulama işlemi için takip edilmesi gereken adımlar şu şekildedir:

  • 4A, 4B ya da 4C emeklilerinin kolaylıkla sorgulama yapabilmesi için e-devlet sistemini kullanmaları yeterli olur.
  • Emekli kişilerin sorgulama işlemi için e-devlet sisteminde yer alan Sosyal Güvenlik Kurumu sayfasına www.turkiye.gov.tr/sosyal-guvenlik-kurumu giriş yapmaları gerekir.
  • Bu işlem sonrasında; hizmetler bölümünde yer alan menüler üzerinden, kişi hangi sigorta tipinden emekli olmuş ise onun kesinti sorgulama hizmetini bulup sorgulama işlemine devam etmesi gerekir.

Buna göre ilgili hizmet bölümlerinin sorgulama adresleri ise şu şekildedir:

Bu linklerden uygun olanına giriş yapmanız ardından size özel hazırlanan sorgu döküm sayfasına erişim sağlayabilirsiniz. Eğer e-devlet sistemine kısa bir süre önce giriş yapılmış ise sistem, kullanıcıyı hemen sorgulama sayfasına yönlendirir. Ancak kısa süre önce giriş yapılmamış ise önce kimlik doğrulama sayfasına yönlendirilme ardından işleme devam edilir.

Kimlik doğrulama işlemi için TC kimlik numarasına ve e-devlet şifresine ihtiyaç vardır. Kişinin e-devlet şifresi yok ise en yakın PTT şubesine giderek kendine özel hazırlanmış e-devlet şifresini alabilir. Kimlik doğrulaması yaptıktan sonra otomatik olarak sorgulama sayfasına yönlendirilir.

Açılan sayfadan, emekli maaşı kesintisi var ise kontrol edilerek kesilme nedenine göre istek talebinde bulunulabilir. Kişi, yeni emekli olmuş ise Sosyal Güvenlik Kurumu emeklilik hak ediş bilgileri yaklaşık 2 ay sonra e-devlet sistemine kaydedilir.

Editör: TE Bilisim