Bağkur Borcu Niçin Çıkar?
Bilindiği gibi sosyal güvenlik alanında üç ana temel statü bulunmaktadır. Bunlar 4A olarak adlandırılan ve SSK diye de geçen, özel sektöre ait işyerlerinde çalışanlar için yapılan statü, 4B olarak adlandırılan ve Bağkur diye bilinen kendi işine sahip olanlar için yapılan statü ve 4C olarak adlandırılan memurlar için yapılan statüdür. 4A ve 4C kapsamında borç istisnai durumlar dışında çıkmamaktadır. Çünkü özel sektörde ya da devlette çalışıldığında primler işveren ya da devlet tarafından ödenmektedir. Bu sayede başta sağlık hizmetlerinden yararlanmak ve emeklilik hakkı kazanmak da mümkün olmaktadır. Kendine ait işyeri olanlar, çiftçiler, isteğe bağlı olarak emekli olmak isteyenler ise 4B kapsamında yani Bağkur dahilinde prim ödemektedirler. Bağkur ödemeleri sigorta sahibi tarafından yapıldığından bazı durumlarda ödenmemekte ve borç oluşmaktadır. Ödenmeyen prim borçları için ise gecikme zammı ve faiz de işlemektedir. Aynı zamanda bu türden borçlar için uzun süreli olduğunda borcu ödenmeyen süreler emeklilik süresinden de sayılmamaktadır. Ayrıca sağlık güvencesi de kapanmakta ve sağlanan sağlık hizmetlerinden borcu olan Bağkur’lular yararlanamamaktadırlar. Bu durumlar için Bağkur kapsamında olanların borçlarının bitmesi ve haklardan yararlanılması için yapılandırma gündeme gelmektedir.Bağkur Yapılandırması Nedir?
Yapılandırma ya da ihya etmek olarak adlandırılan durum Bağkur borçlarının ödeme teminatı karşılığında taksitler ya da peşin ödenmesi ve borcu ödenmeyen günlerin prim günü olarak sayılması ve aynı zamanda da sağlık hizmetlerinden yararlanabilmek ifadesi taşımaktadır. Bağkur yapılandırması son olarak Kasım ayının sonlarında çıkan kanun ile birlikte tekrar gündeme geldi. Buna göre yapılandırma yapmak isteyenler ilgili kanallar üzerinden 2021 yılının Şubat ayına kadar başvuru yaparak Bağkur borçları için yapılandırma talebinde bulunabilecekler.
Yeni çıkarılmış olan yapılandırma kapsamında Bağkur’lu olanlar için önemli avantajlar bulunuyor. Esnaf ve tarım Bağkurluları için 31 Ekim 2020 tarihinden önceki sürelere ilişkin olarak borçların ödenmesi mümkün hale getirildi. Yapılandırma kapsamında ise oluşan borçların ödenmesi için ise iki seçenek bulunuyor. Yapılandırma dahilinde olan prim borçları başvuru sonucunda bir yıldan üç yıla kadar eşit taksitler halinde ödenebilecek. Bağkur yapılandırma yapanların ise yapılandırılmış borçlarının ödenmesine dikkat etmeleri gerekiyor.
Yapılandırılan Bağkur Borcu Ödenmezse Ne Olur?
Yapılandırma hakkından yararlananlar için yapılandırılan Bağkur borcu ödenmezse ne olur sorusu büyük önem taşıyor. Öncelikle bu konuda bilinmesi gereken yapılandırma yapıldığı halde taksitlerin ödenmemesi durumunda yapılandırma bozulursa, daha sonra tekrar yapılandırma hakkı tanınmıyor. Fakat yapılandırma taksitlerinin düzenli ödenmesi ama güncel Bağkur primlerinin ödenmediği durumlarda ise yapılandırma bozulmuşsa, beyanname verilerek bu durum düzeltilebilmektedir. Yapılandırma bozulması halinde yapılandırma kapsamında ödeme yapılmışsa bu durumda yapılandırmadan ödenmiş olan kısımlar kadar yararlanmak mümkündür. Geriye kalan borç ise bozulacak ve borçlar faizi ile işlemeye devam edecektir. Aynı zamanda yapılandırma taksitlerini ödemeyenler sağlıktan yararlanma haklarını da kaybetmiş olacaklar. Buna göre yapılandırma yapılmış Bağkur’lular borçlarının tamamını ödemeseler dahi süreç içinde sağlık haklarından yararlanmaya başlayacaklar. Ama taksitlerin azami süresinin geçilmesi halinde ödeme yapılmıyorsa, bu durumda sağlıktan yararlanma hakkını da kaybedecekler. Yapılandırma için ödenecek tutarlar ise iki farklı seçenek ile sağlanıyor. İlki peşin ödeme üzerine yapılandırma ki bu durumda gecikme faizinin yüzde 90’ı silinmiş oluyor, diğeri ise eşit iki aylık taksitler üzerinden yapılandırma yapmak. Her iki durumda da yapılandırılmış borç ödenmediğinde ilgili durumlar oluşuyor. Konuyla ilgili olarak bilinmesi gereken bir diğer nokta da yapılandırılmış taksitlerin kaçının ödenmediğinde yapılandırmanın bozulacağıdır. Aynı yıl içinde ikiden fazla yapılandırma taksitinin ödenmemesi durumunda yapılandırma iptal edilmektedir. Yapılandırma dışında harici olarak aylık prim ödemesi de devam ediyorsa bu durumda aylık primlerden de ikiden fazlasının ödenmemesi durumunda yine yapılandırma iptal edilmektedir.Bağkur Borçları Ödenmediğinde Ne Olur?
Bağkur borçları ödenmediğinde olacaklar en başta sigortalının çalışarak geçirdiği günler emeklilik günü olarak kabul edilmez. Başka bir deyişle primlerin ödenmemesi emeklilik yaşının uzatılmasına neden olmaktadır. Aynı zamanda isteğe bağlı emeklilikte 12 ay boyunca hiç ödeme yapılmadığı durumlarda ilgili süreler silinmekte ve daha sonradan bu süreler yapılandırma dahilinde de alınmamaktadır. Bunun dışında esnaf ve çiftçi Bağkur’u için ise ödenmeyen sürelerin emeklilik için sayılmaması söz konusu olmasının yanında ödenmeyen her prime yönelik borç oluşmakta ve faiz işlemektedir. Ayrıca sağlık sigortası da kapandığından devlet hastanelerinden sunulan sağlık hizmetlerinden de ücretsiz olarak yararlanma hakkı ortadan kalkmaktadır. Hiç ödenmemiş olan Bağkur borcu tescil tarihi girişi olarak da sayılmadığından borcun ödenmediği durumlarda sigorta sahipleri için olumsuz durumlar oluşmaktadır. Bu konuyla ilgili olarak bilinmesi gereken bir diğer nokta ise Bağkur borçlarının ödenmesi için yasal yaptırımın olup olmadığıdır. Esasında Bağkur prim ödemeleri sigortalının emeklilik dönemi ödemeleri olduğu için Bağkur’a olan borçların ödenmemesi halinde herhangi bir yasal takip, banka hesabına el koyma ya da icra gibi işlemler yapılmamaktadır. Ama önemli olan emeklilik yaşının uzatılmasına neden olmasından dolayı Bağkur borcu olanlar için yapılandırma büyük avantaj sunduğundan, yapılandırma kapsamında olanlar taksit ödemelerini düzenli olarak yapmaya dikkat etmelidirler.
Editör: TE Bilisim
